yatiraja saptati

You are here: SriPedia - ebooks - Vedanta Desikan - Works

yatiraja saptati

Introduction

Several true devotees of the Lord with a high degree of acharya-bhakti have given expression to the sentiment that in the several works that go to make up the 4000 Divya Prabandham there is none to equal Ramanuja Nurrandadi sung in praise of Ramanuja, the great Sri Vaishnava acharya. In the same manner one can assert that out of the stotras of Vedanta Desika, Yatiraja Saptati, the stotra in praise of the same great Acharya, stands unrivalled. This is not saying anything derogatory to the other stotras, nahi nindaa-nyaya. Yatiraja Saptati breathes Desika's bhakti, often an infatuation, towards Ramanuja whom he takes a pleasure in referring to as Yatiraja, King among Sanyasins. According to Desika, sexual thoughts may beset Brahma, Siva and even Narayana, but never a votary of Yatisvara (45). Lord Varadaraja, the black cloud perched on the Elephant Hill (Kari-saila) is able to shower more than the desired benefits on His devotees only because of His having drunk deep from the Ocean of Nectar that is Yatiraja's Daya (62). Yatiraja is an incarnation of the Lord's five weapons (12), and/or of Vishvaksena, the commander-in-chief of the Lord's army in Vaikuntha (32), and/or of the Lord Himself (63). Curiously neither Amudanar in his Ramanuja Nurrandadi, nor Desika in Yatiraja Saptati refers to Ramanuja being Sesha avatara (incarnation of Adisesha) as popularly believed by all.

One may read and re-read Yatiraja Saptati any number of times: he will not be able to make up his mind whether Desika's fascination is for Yatiraja, the Person, or for his works, or for the siddhanta evolved and postulated in those works. That Vedanta Desika was first drawn towards Yatiraja because of his works is seen from the first sloka in his praise in this work (10). Desika's eulogy of the works in sloka 33 can be taken as typical of his great esteem and admiration. The reason is that only Ramanuja's works truly reflect (as in a mirror), Lakshmi-kaanta (Consort of Sri) as He really is, whereas in other systems He is seen distorted, if He is seen at all. Sloka 16 also postulates that the Tattva known as Hari can be seen whole and entire (akshatam) only in Yatiraja's siddhanta. A study of Ramanuja's works under a proper acharya will preserve our purity and prevent us from straying in to faulty systems of thought (16).

All the greatness and glory that Desika achieved in his life are attributed to his association with the system promulgated by Yatiraja (73) and to the blessings showered on him by great acharyas immersed in Yatiraja's yaSas (renown) (71).

Slokas

Shrii 
Shriimate raamaanujaaya namaha 
Shriimate nigamaanta mahaa desikaaya namaha 

yatiraaja saptatiH 

shriimaan.h veN^kaTa naathaaryaH kavitaarkika kesarii | 
vedaantaa chaarya varyome sannidhattaaM sadaahR^idi || 

kamapyaadhyaM guruM vande kamalaa gR^ihamedhinam.h. 
pravaktaa chhandasaaM vaktaa pa~ncha raatrasya yaH svayam.h..1 

saha dharmachariiM shaureH saMmantrita jagadhditaam.h. 
anugrahamayiiM vande nityamaj~naata nigrahaam.h..2 

vande vaikuNTha senaanyaM devaM suutravatii sakham.h. 
yadvetra shikhara spande vishvametad.h vyavasthitam.h..3 

yasya saarasvata sroto vakulaamoda vaasitam.h. 
shrutiinaaM vishramaayaalaM shaThaariiM tamupaasmahe..4 

naathena muninaa tena bhaveyaM naathavaahanam.h. 
yasya naigamikaM tatvaM hastaamalakataaM gatam.h..5 

namasyaamyaravindaaxaM naatha bhaave vyavasthitam.h. 
shudhda satva mayaM shaureH avataaramivaaparam.h..6 

anujjhita xamaa yogamapuNyajana baadhakam.h. 
aspR^iShTa madiraa gandhaM raamaM turyamupaasmahe..7 

vigaahe yaamunaM tiirthaM saadhu bR^indaavane sthitam.h. 
nirasta jihmaga sparshe yatra kR^iShNaH kR^itaadaraH..8 

dayaa nighnaM yatiindrasya deshikaM puurNamaashraye. 
yena vishva sR^ijo viShNoH apuuryata manorathaH..9 

praNaamaM laxmaNamuniH pratigR^ihNaatu maamakam.h. 
prasaadhayati yatsuuktiH svaadhiina patikaaM shrutim.h..10 

upaviitinam.h uurdhva puNDravantaM 
trijagat.h puNya phalaM tridaNDa hastam.h. 
sharaNaagata saartha vaahamiiDe 
shikhayaa shekhariNaM patiM yatiinaam.h..11 

prathayan.h vimateShu tiixNa bhaavaM 
prabhurasmat.h pariraxaNe yatiindraH. 
apR^ithak.h pratipanna yanmayatvaiH 
vavR^idhe pa~nchabhir.h aayudhairmuraareH..12 

shamitodaya sha~Nkaraadi garvaH 
sva balaadudhdR^ita yaadavaprakaashaH. 
avaropi tavaan.h shrutera paarthaan.h 
nanu raamaavarajaH sa eSha bhuuyaH..13 

abahushruta saMbhavaM shrutiinaaM 
jaratii naama yathaayatha prachaaram.h. 
vinivarta yituM yatiishvaroktiH 
vidadhe taaH sthira niiti pa~njara sthaaH..14 

amunaa tapanaatishaayi bhuumnaa 
yatiraajena nibadhda naayaka shriiH. 
mahatii guru pa~Nkti haara yaShTiH 
vibudhaanaaM hR^idaya~Ngamaa vibhaati..15 

aluuna paxasya yati xamaabhR^ito 
vibhaati vaMshe hari tatvam.h axatam.h. 
yadudbhavaaH shudhda suvR^itta shiitalaaH 
bhavanti muktaavali bhuuShaNaM bhuvaH..16 

anapaaya viShNupada saMshrayaM bhaje 
kalayaa kayaa.api kalayaa.apyanujjhitam.h. 
akala~Nka yogam.h ajaDaashayodayaM 
yatiraaja chandram.h uparaaga duuragam.h..17 

abhigamya samya ganaghaaH sumedhaso 
yati chakravarti pada padma pattanam.h. 
hari bhakta daasya rasikaaH parasparaM 
kraya vikrayaarha dashayaa samindhate..18 

paruShaati vaada parivaada paishuna- 
prabhR^iti prabhuuta pataniiya pa~Nkilaa. 
svadate mamaadhya subhagaa sarasvatii 
yatiraaja kiirtti katakair.h vishodhitaa..19 

anukalpa bhuuta murabhit.h padaM sataaM 
ajahat.h trivargam.h apavarga vaibhavam.h. 
chala chitta vR^itti vinivartta nauShadhaM 
sharaNaM yatiindra charaNaM vR^iNii mahe..20 

shvasi taava dhuuta paravaati vaibhavaaH 
nigamaanta niiti jaladhestalas.h pR^ishaH. 
prati paadayanti gatim.h aapavargikiiM 
yati saarvabhauma padasaat.h kR^itaashayaaH..21 

muule nivishya mahataaM nigama drumaaNaaM 
muShNan.h prataaraka bhayaM dhR^ita naikadaNDaH. 
ra~Ngesha bhaktajana maanasa raajahaMso 
raamaanujaH sharaNamastu muniH svayaM naH..22 

sanmantravit.h xipati saMyaminaaM narendraH 
saMsaara jihmaga mukhaiH samupasthitaM naH. 
viShvak.h tataM viShaya lobha viShaM nijaabhiH 
gaaDhaanu bhaava garuDa dhvaja bhaavanaabhiH..23 

naathaH sa eSha yaminaaM nakha rashmi jaalaiH 
antar.h niliinam.h apaniiya tamo madiiyam.h. 
vij~naana chitram.h anaghaM likhatiiva chitte 
vyaakhyaana keli rasikena karaambujena..24 

udgR^ihNatiimupaniShatsu niguuDhamarthaM 
chitte niveshayitum.h alpa dhiyaaM svayaM naH. 
pashyema laxmaNa muneH pratipanna hastaam.h 
unnidra padma subhagaam.h upadesha mudraam.h..25 

aakarShaNaani nigamaanta sarasvatiinaaM 
uchchaaTa naani bahir.h antar.h upaplavaanaaM. 
pathyaani ghora bhava saMjvara piiDitaanaaM 
hR^idhyaani bhaanti yatiraaja muner.h vachaaMsi..26 

shiita svabhaava subhagaanubhavaH shikhaavaan.h 
doShaavamarda niyatonnati roShadhiishaH. 
taapaanubandha shamanastapanaH prajaanaaM 
raamaanujo jayati saMvalita tridhaamaa..27 

jayati sakala vidhyaa vaahinii janma shailo 
jani patha parivR^itti shraanta vishraanti shaakhii. 
nikhila kumati maayaa sharvarii baala suuryo 
nigama jaladhi velaa puurNa chandro yatiindraH..28 

muni bahumata saaraa mukti nishreNi keyaM 
sahR^idaya hR^idayaanaaM shaashvatii diShTa sidhdiH. 
shamita durita gandhaa saMyami indrasya suuktiH 
parichita gahanaa naH prasnuviita prasaadam.h..29 

bhava maru parikhinna sphiita paaniiya sindhuH 
durita rahita jihvaa dugdha kulyaa sakulyaa. 
shruta nayana sanaabhiH shobhate laxmaNoktiH 
naraka mathana sevaasvaada naaDiMdhamaa naH..30 

haripada makaranda syandinaH saMshritaanaaM 
anugata bahushaakhaastaapam.h unmuulayanti. 
shamita durita gandhaaH saMyamiindra prabandhaaH 
kathaka jana maniiShaa kalpanaa kalpa vR^ixaaH..31 

naanaabhuutair.h jagati samayair.h narma liilaaM vidhitsoH 
antyaM varNaM prathayati vibhor.h aadima vyuuha bhede. 
vishvaM traatuM viShaya niyataM vya~njitaanugrahaH san.h 
viShvakseno yatipatira bhuud.h vetra saaras.h tridaNDaH..32 

laxyaM budhde rasika rasanaa laasya liilaa nidaanaM 
shudhdaasvaadaM kimapi jagati shrotra divyauShadhaM naH. 
laxyaa laxayaiH sita jaladhivadbhaati taatparya ratnaiH 
laxmiikaanta sphaTika mukuro laxmaNaarya upadeshaH..33 

sthitim.h avadhiir.h ayantyati manoratha sidhdimatiiM 
yatipati saMpradaaya nirapaaya dhanopachitaaH. 
madhukara mauli daghna mada dantura danti ghaTaa- 
karaTa kaTaaha vaahi ghana shiikara shiibharitaam.h..34 

nirupadhi ra~Nga vR^itti rasikaan.h abhitaaNDavayan.h 
nigama vimarsha keli rasikair.h nibhR^itair.h vidhR^itaH 
guNa pariNadhda suukti dR^iDha koNa vighaTTa nayaa 
raTati dishaa mukheShu yatiraaja yashaH paTahaH..35 

idaM prathama saMbhavat.h kumati jaala kuula~NgaShaaH 
mR^iShaa mata viShaanala jvalita jiiva jiivaatavaH. 
xarantya mR^itam.h axaraM yati purandarasya uktayaH 
chirantana sarasvati chikura bandha sairandhrikaaH..36 

sudhaashana sudurgraha shruti samaShTi muShTindhyaH 
kathaahavamasau gataan.h kapaTa saugataan.h khaNDayan.h 
munir.h manasi laxmaNo mudam.h uda~nchayat.h ya~njasaa 
mukunda guNa mauktika prakara shuktibhiH suuktibhiH..37 

kapardi mata kardamaM kapila kalpanaa vaaguraaM 
duratyayam.h atiitya tad.h druhiNa tantra yantrodaram.h. 
kudR^iShTi kuhanaa muke nipatataH parabR^ihmaNaH 
kara graha vichaxaNo jayati laxmaNo.ayaM muniH..38 

kaNaada paripaaTibhiH kapila kalpanaa naaTakaiH 
kumaarila kubhaaShitair.h guru nibandhana granthibhiH. 
tathaagata kathaashatais.h tadanusaari jalpairapi 
prataaritam.h idaM jagat.h praguNitaM yatiindroktibhiH..39 

kathaa kalaha kautuka gR^iha gruhiita kautaskuta- 
prathaa jaladhi samplava gR^isana kumbha sambhuutayaH. 
jayanti sudhiyo yati xitibhR^id.h antika upaasanaa- 
prabhaava paripaktrima pramiti bhaaratii saMpadaH..40 

yatiishvara sarasvatii surabhitaashayaanaaM sataaM 
vahaami charaNaambujaM praNati shaalinaa maulinaa. 
tadanya mata durmada jvalita chetasaaM vaadinaaM 
shirassu nihitaM mayaa padama daxiNaM laxyataam.h..41 

bhajasva yati bhuupater.h anidamaadi durvaasanaa- 
kadadhva parivartana shrama nivartaniiM vartaniim.h. 
labhasya hR^idaya svayaM tatha padaayudhaanugraha- 
druta prahR^iti nistR^iTad.h durita durvR^itiM nirvR^itim.h..42 

kumati vihita grantha granthi prabhuuta mataantara- 
grahila manasaH pashyantyalpaaM yatiishvara bhaaratiim.h. 
vikaTa murabhidvaxaH piiThii pariShkaraNochitaH 
kula giri tulaarohe bhaavii kiyaaniva kaustubhaH..43 

sthavira nigama stoma stheyaaM yatiishvara bhaaratiiM 
kumati phaNiti xobha xiibaaH xipantu bhajantu vaa. 
rasa parimala shlaaghaa ghoSha sphuTatpuTa bhedanaM 
lavaNa vaNijaH karpuuraarghaM kiM iti abhimanvate..44 

vahati mahilaam.h aadhyo vedhaastrayii mukharair.h mukhaiH 
vara tanutayaa vaamo bhaagaH shivasya vivartate. 
tadapi paramaM tatvaM gopii janasya vashaMvadaM 
madana kadanair.h na klishyante yatiishvara saMshrayaaH..45 

nigama pathikachchhaayaa shaakhii niraasha mahaanidhiH 
mahita vividhachchhaatra shreNii manoratha saarathiH. 
tribhuvana tamaH pratyuuSho.ayaM trividya shikhaamaNiH 
prathayati yati xmaabhR^itpaaraavariim.h aviparyayaam.h..46 

jaDa mati mudhaa dantaa danti vyathauShadha sidhdayaH 
pramiti nidhayaH praj~naa shaali prapaalana yaShTayaH. 
shruti surabhayaH shudhdaananda abhivarShuka vaaridaaH 
yama gati kathaa vichchhedinyo yatiishvara suuktayaH..47 

pratikala miha pratyak.h tatva avalokana diipikaaH 
yati paribR^iDha granthaashchintaaM nirantarayanti naH. 
akaluSha paraj~naana autsukya xudhaatura durdashaa- 
pariNata phala pratyaasiidat.h phalegrahi sugrahaaH..48 

mukundaa~Nhgri shradhdaa kumuda vana chandraatapa nibhaaH 
mumuxaaM axobhyaaM dadati muni bR^indaaraka giraH. 
sva sidhdaanta dhvaanta sthira kutuka durvaadi pariShad.h 
divaabhiita prexaa dinakara samutthaana paruShaaH..49 

niraabaadhaa bodhaayana bhaNita niShyanda subhagaaH 
vishudhda upanyaasa vyatibhidura shaariiraka nayaaH. 
akuNThaiH kalpante yatipati nibandhaa nija mukhaiH 
anidraaNa praj~naa rasa dhamani vedhaaya sudhiyaam.h..50 

vikalpaaTopena shrutipatham.h asheShaM vighaTayan.h 
yadR^ichchhaa nirdiShTe yati nR^ipati shabde viramati. 
vitaNDaahaM kurvat.h prati kathaka vetaNDa pR^itanaa- 
viyaata vyaapaara vyati mathana saMrambha kalahaH..51 

pratiShThaa tarkaaNaaM pratipadamR^ichaaM dhaama yajuShaaM 
pariShkaaraH saamnaaM paripaNam.h atharvaa~NgirasayoH. 
pradiipas.h tatvaanaaM prati kR^itirasau taapasa giraaM 
prasattim.h saMvitteH pradishati yatiishaana phaNitiH..52 

hataavadhye hR^idhye hari charaNa pa~Nkeruha yuge 
nibadhnantyai kaantyaM kimapi yati bhuubhR^it.h phaNitayaH. 
shunaasiira skandha druhiNa hara heramba hutabhuk.h- 
prabheshaadi xudra praNati parihaara pratibhuvaH..53 

yathaabhuuta svaarthaa yati nR^ipati suuktir.h vijayate 
sudhaa saMdohaabdhiH sucharita vipaktiH shrutimataam.h. 
kathaa dR^ipyat.h kautaskuta kalaha kolaahala hata- 
trivedii nirveda prashamana vinoda praNayiinii..54 

shruti shreNii chuuDaapada bahumate laxmaNa mate 
sva paxasthaan.h doShaan.h vitatha matir.h aaropayati yaH. 
sva hastena utxiptaiH sa khalu nija gaatreShu bahulaM 
galadbhir.h jambaalair.h gagana talam.h aalimpati jaDaH..55 

niraaloke loke nirupadhi para sneha bharito 
yati xamaabhR^idh.h diipo yadi na kila jaajvalyata iha. 
ahaMkaara dhvaantaM vijahati kathaMkaaramanaghaaH 
kutarka vyaalaughaM kumati mata paataaLa kuharam.h..56 

yati xamaabhR^id.h dhR^iShTaM matamiha naviinaM tadapi kiM 
tataH praageva anyad.h vada tadapi kiM varNa nikaShe. 
nishaam.h yantaaM yadvaa nijamati tiraskaara vigamaat.h 
niraata~NkaaShTa~Nka dramiDa guhadeva prabhR^itayaH..57 

sudhaasaaraM shriimadhyativara bhuvaH shrotra kuhare 
niShi~nchanti nya~nchan.h nigama garimaaNaH phaNitayaH. 
yadaas.h vaadaabhyaasa prachaya mahima ullaasita dhiyaaM 
sadaa svaadhyaM kaale tadamR^itaM anantaM sumanasaam.h..58 

yati xoNii bhartur.h yadi damanidaM bhoga janataa- 
shiraH shreNii juShTaM tadiha dR^iDha bandhaM prabhavati. 
avidhyaa aNyaanii kuhara viharan.h maamaka manaH- 
pramaadyan.h maata~Nga prathama nigalaM paada yugalam.h..59 

savitrii muktaanaaM sakala jagadenaH prashamanii 
gariiyobhis.h tiirtthair.h upachita rasaa yaamuna mukhaiH. 
niruchchhedaa nimna itaram.h api samaaplaavayati maaM 
yadR^ichchhaa vixepaad.h yatipati dayaa divya taTinii..60 

chintaasheSha durartha dantura vachaH kanthaa shata granthilaaH 
sidhdaantaa na samindhate yativara granthaanu saMdhaayini. 
muktaa shukti vishudhda sidhda taTinii chuuDaala chuuDaapadaH 
kiM kulyaaM kalayeta khaNDa parashur.h maNDuuka ma~njuuShikaam.h..61 

vande taM yaminaaM dhurandharam.h ahaM maanaandhakaara druhaa 
panthaanaM paripanthinaaM nija dR^ishaa rundhaanam.h indhaanayaa. 
dattaM yena dayaa sudhaambu nidhinaa piitvaa vishudhdaM payaH 
kaale naH karishaila kR^iShNa jaladaH kaa~NxaadhikaM varShati..62 

kaaShaayeNa gR^ihiita piita vasanaa daNDaistrabhir.h maNDitaa 
saa muurtir.h muramardanasya jayati trayyanta saMraxiNii. 
yat.h prakhyaapita tiirtha vardhita dhiyaam.h abhyasyataaM yadguNaan.h 
aa sindhor.h anidaM pradesha niyataa kiirtiH prajaagarti naH..63 

lipse laxmaNa yoginaH padayugaM rathyaa paraagachchhaTaa 
raxaaropaNa dhanya suuri pariShat.h siimanta siimaantikam.h 
bhixaa paryaTana xaNeShu bibharaaMchakre gaLat.h kilbiShaa 
yad.h vinyaasa miSheNa patra makarii mudraaM samudraambaraa..64 

naanaa tantra vilobhitena manasaa nirNiita durniitibhiH 
kaShTaM kutsita dR^iShTabhir.h yatipater.h aadesha vaideshikaiH. 
vyaaso haasapadii kR^itaH parihR^itaH praachetasash.h chetasaH 
kluptaH keli shukaH shukaH sa cha mudhaa baadhaaya bodhaayanaH..65 

arthyaa tiShThati maamikaa matirasaa vaajanma raajanvatii 
patyaa saMyaminaam.h anena jagataam.h atyaahita chchhedinaa. 
yat.h saarasvata dugdha saagara sudhaa sidhdauShadha aasvaadinaaM 
prasvaapaaya na bobhaviiti bhagavan.h maayaa mahaayaaminii..66 

shudhdaadesha vashaMdadii kR^ita yati xoNiisha vaaNiishataa- 
pratyaadiShTa bahirgatiH shruti shiraH prasaadam.h aasiidati. 
dugdho danvada patya sannidhi sadaa saamoda daamodara- 
shlaxNaa lokena daur.h lalitya lalita unmeShaa maniiShaa mama..67 

aastaaM naama yatiindra padhdati juShaam.h aajaana shudhdaa matiH 
tachchaa vyaaja vidagdha mugdha madhuraM saarasvataM shaashvatam.h. 
ko vaa chaxur.h uda~nchayedapi puraH saaTopa tarkachchhaTaa 
shastraa shastri vihaara saMbhR^ita raNaas.h vaasdeShu vaadeShu naH..68 

paryaaptaM paryachaiShaM kaNacharaNa kathaam.h aaxapaadaM shishixe 
miimaaMsaa maaMsalaatmaa samajaniShi muhuH saaMkhya yogau samaakhyam.h. 
itthaM taistair.h yatiindra truTita bahumR^iShaa tantra kaantaara paanthaiH 
antarmoha xapaandhair.h ahaha kimiha nashchintaniiyaM taniiyaH..69 

gaathaa taathaagataanaaM gaLati gamanikaa kaapilii kvaa.api liinaa 
xiiNaa kaaNaada vaaNii dR^ihiNa hara giraH saurabhaM naarabhante. 
xaamaa kaumaari loktir.h jagati gurumataM gauravaat.h duuravaantaM 
kaa sha~Nkaa sha~Nkaraader.h bhajati yatipatau bhadra vediiM trivediim.h..70 

viShvag.h vyaapinya gaadhe yati nR^ipati yashaH saMpade kaarNa ve.asmin.h 
shradhdaa shudhdaavagaahaiH shubhamati bhirasau ve~NkasTesho.abhiShiktaH 
praj~naa daurjanya garjat.h prati kathaka vachastuula vaatuula vR^ityaa 
saptatyaa saaravatyaa samatanuta sataaM priitimetaaM sametaam.h..71 

aashaa mata~Ngaja gaNaan.h viShahya vegaan.h 
paade yati xiti bhR^itaH prasabhaM nirundhan.h. 
kaaryaH kathaahava kutuuhalibhiH pareShaaM 
karNe sa eSha kavitaarkika siMha naadaH..72 

upashamita kudR^iShTi viplavaanaam.h 
upaniShadaam.h upachaara diipikeyam.h 
kahalita bhagavad.h vibhuuti yugmaaM 
diShatu matiM yatiraaja saptatir.h naH..73 

karatala aamalakiikR^ita satpathaaH 
shruti vataMsita suunR^ita suuktayaH. 
divasa taarakayanti samatsaraan.h 
yati purandara saptati saadaraaH..74 

kavitaarkika siMhaaya kalyaaNaguNashaaline . 
shriimate veN^kaTeshaaya vedaantagurave namaH 

Commentary

Further Reading: External Links


Spelling: